پرواز بر فراز اشيانه فيده !

پس از عملكرد ضعيف ولاديمير كرامنيك در دورتموند اين بار نوبت قهرمان جهان ويشي اناند بود تا با كسب نتايجي بسيار دور از انتظار در يكي از قوي ترين تورنمنت هاي تاريخ شطرنج تمامي شطرنج دوستان را شگفت زده سازد. اولين

Grand Slam طرح ريزي شده توسط فيده از تاريخ اول الي سيزدهم سپتامبر با شركت شش تن از قدرتمندترين اساتيد بزرگ تاريخ شطرنج در شهر بيلبائو اسپانيا برگزار شد. ميانگين ريتينگ اين مسابقات 2768 و معادل تراز 21 !!

بود. جدا از عملكرد عالي شواليه سياه " وسلين توپالوف " كه با ارائه بازي هايي بسيار زيبا و كسب چهار پيروزي در چنين ماراتن نفس گيري به مقام نخست دست يافت و به صدر جدول ريتينگ جهاني پر كشيد , عملكرد بسيار دور از انتظار قهرمان جهان مايه شگفتي همگان گرديد. اناند كه كمتر از يك ماه ديگر بايد از عنوان قهرماني خويش در برابر كرامنيك دفاع نمايد در اين مسابقات با كسب دو باخت و هشت تساوي در انتهاي جدول جا خوش كرد. شايد اين يكي از ضعيف ترين عملكرد هاي اناد در طول دو دهه فعاليت شطرنجي وي باشد. اولين شكست وي در برابر توپالوف و تنها در

25 حركت روي داد!( تفسير بازي از استاد بزرگ سرگئي زاگربلني مي باشد):

Topalov,V (2777) - Anand,V (2798) [E15]

Grand Slam Final Bilbao ESP (4), 05.09.2008

1.d4 Nf6 2.c4 e6 3.Nf3 b6 4.g3 Ba6 5.Qc2

اين ادامه اي است كه اين روزها بسيار باب شده است. واريانت پايه اي براي سفيد با حركت بسيار محكم 5.b3 اغاز مي شود.

5...Bb7 6.Bg2 c5 7.d5 exd5 8.cxd5 Nxd5 9.0–0

يك قرباني پياده كه امروزه بسيار متداول مي باشد. ارونيان وكارلسن از طرفداران پر وپا قرص اين ادامه هستند.

9...Be7 10.Rd1

مهم ترين امتياز سفيد در اين شاخه برتري گسترشي ان است.

10...Qc8 11.a3

يك ادامه بسيار نادر كه پيش از اين تنها سه مرتبه بازي شده است. سفيد در اين جا حركات گوناگوني از جمله 11.Qf5

11.Bg5 , 11.Nh4 و 11.e4 را ازموده است. به عنوان مثال:

11.e4 Nc7 12.Nc3 0–0 13.e5 Ne6 14.Nd5 Bxd5 15.Rxd5 Nc6

همراه با تساوي در ادامه كار. كارلسن – اناند ( ماينز 2008 ) و يا

11.Bg5 f6 12.Bc1 Nc7 13.e4 Nc6 14.Nc3 0–0 15.Be3 d6 16.Nh4 g6 17.Nd5

همراه با برتري سياه در ادامه كار. الكسيف – كارلسن ( مسابقات بليتز يادبود تال مسكو 2008 )

11...Nf6دياگرام

نوبت سفيد

12.Bg5

نواوري. در هر سه بازي پيشين انجام شده در اين واريانت تنها حركت 12.Nc3 ازموده شده بود.به عنوان مثال به بازي زيباي زير را نظاره كنيد:

12.Nc3 d5 13.Bg5 d4 14.Bxf6 Bxf6 15.Nb5 Qd7 16.Nfxd4 Bxg2 17.Ne6 Qc6 18.Nd6+ Ke7 19.Nf4 Rd8 20.Nf5+ Kf8 21.Rxd8+ Bxd8 22.Nxg2

پس از شروعي طوفاني , صحنه نبرد رو به ارامش مي گذارد. با تساوي در انتهاي كار. اسلاگين– گرخ (روسيه 2008 )

ديدن بازي جالب زير هم خالي از لطف نيست:

12.Nc3 d5 13.Bg5 Nbd7 14.e4 d4 15.e5 Nxe5 16.Nxe5 Bxg2 17.Qa4+ Kf8 18.Kxg2 dxc3 19.bxc3 Kg8 20.Nc6 Qb7 21.Kg1 Rc8 22.Bxf6 Bxf6 23.Nxa7 Rf8 24.Rd7 Qf3 25.Rad1 Qxc3 26.Nb5 Qf3 27.R1d6 h5 28.h4 Re8 29.Rd1 Re2 30.Rf1 Rh6 31.Qa7 Be5 32.Qb7 Qxb7 33.Rxb7

سياه يك پياده بيشتر دارد اما به ثمر نشاندن اين برتري كار اساني نيست. با تساوي . رودشتين– نائجر ( داگوميس 2008 )

12...d5?!

رايانه ادامه محكم تر 12...0–0 را ترجيح مي دهد. و بازي مي تواند بدين گونه ادامه يابد:

12...0–0 13.Nc3 h6 14.Bxf6 Bxf6 15.Nb5 Nc6

با وضعيتي مبهم.

13.Bxf6 Bxf6 14.Nc3

تفاوت وضعيت با پوزيسيون حاصل از بازي اسلاگين- گلاخ اين است كه اكنون سياه به راحتي مي تواند به تعويض در خانه c3 دست بزند. اين همان راهي است كه قهرمان جهان در پيش مي گيرد.

14...Bxc3 15.bxc3 Na6 16.Nh4!دياگرام

اكنون سفيد تهديد گرفتن پياده d5 با ورود اسب به خانه f5 را دارد. علاوه بر اين ورود اسب به خانه f5 مي تواند براي سياه بسيار خطرناك باشد چرا كه سفيد تهديد دوگانه گرفتن پياده g7 و يا ورود به خانه d6 همراه با تهديد گرفتن وزير را در اختيار دارد.

نوبت سياه

16...g6

سياه مجبور است از ورود اسب خطرناك سفيد به خانه استراتژيك f5 پيشگيري نمايد. تلاش براي بيرون كشيدن وزير سياه از زير ضربه رخ حريف با 16...Qe6 هم با پاسخ قدرتمندانه 17. Nf5 o-o 18. c4! مواجه مي شود كه از گرفتن پيادهd هم قدرتمندتر است.

17.Bxd5 Bxd5 18.Rxd5 0–0 19.Rad1

توپالوف پياده قرباني داده را بازپس مي گيرد و اناند مي كوشد تا با پس دادن ماتريال گسترش خويش را تكميل نمايد اما سفيد قطعا از ابتكار عملي بسيار قدرتمند در بازي برخوردار است.

19...Nc7 20.Rd7 Ne6 21.Qe4 دياگرام

نوبت سياه

21...Qe8

پوزيسيون سياه بسيار ناخوشاينداست. مهره هاي وي در عرض اخر محبوس شده اند و تهديد ماتي بر فراز شاه نگون بخت وي در پرواز است . تلاش براي برقراري ارتباط رخ ها با 21...Qa6 با پاسخ قدرتمندانه زير مواجه خواهد شد:

22. Rxf7!? Rxf7 ( 22...Kxf7? 23. Rd7 Kf6 24. f4) 23. Qxa8

22.Nf3 c4

ويشي مي كوشد تا با قرباني نمودن يك پياده پوزيسيون را باز نموده و مجالي براي فعاليت سواران خويش فراهم سازد تلاش براي تعويض وزيرها با 22...Nd4 با پاسخ قدرتمندانه زير مواجه خواهد شد:

23.Ne5 Nc6 24.f4!

23.Qh4 Nc5 24.Re7 Rd8 25.Rf1!دياگرام

نوبت سياه

يك حركت پاياني بسيار زيبا. اكنون ديگر سياه فرصتي براي رهانيدن وزير خويش از مهلكه نخواهد داشت چرا كه

پس از ادامه محتمل زير: 25...Qc6 26.Ng5 h5 27.Nxf7! پوزيسيون سفيد قطعا برنده است. سياه تسليم شد.

يك برد بسيار زيبا براي وسلين!

دومين باخت ببر مدرس در برابر ارونيان فوق ستاره شطرنج ارمنستان اتفاق افتاد:

Anand,V (2798) - Aronian,L (2737) [C45]

Grand Slam Final Bilbao ESP (8), 10.09.2008

1.e4 e5 2.Nf3 Nc6 3.d4 exd4 4.Nxd4 Bc5 5.Nxc6 Qf6 6.Qf3 bxc6 7.Nd2 d6 8.Nb3 Bb6 9.a4 a5 10.Bd2 Qxf3 11.gxf3 Ne7 12.Rg1دياگرام

بازي تا اين جا دقيقا همانند بازي رجبوف – ارونيان كه در دور پنجم همين مسابقات انجام شده بود دنبال شده است اما قطعا ارونيان ترفند تازه اي در استين دارد.

نوبت سياه

12…O-O

و حالا اين حركت نواوري است. در بازي پيشين ارونيان 12...Ng6 را ازموده بود.

13.Be3

اما اناند همان ادامه رجبوف را در پيش مي گيرد.

13...Bxe3 14.fxe3 c5 15.0–0–0 Bb7 16.Bb5 Bc6دياگرام

نوبت سفيد

پس از ادامه هجومي 16...f5 سفيد مي بايست بسيار هوشيار باشد تا در دام زير گرفتار نشود:

17.exf5? Bxf3 18.Rdf1 Rxf5

اما پاسخ درست عبارت بود از 17.e5! و حالا پس از ادامه محتمل 17...Bxf3 18.exd6 cxd6 19.Rxd6 سفيد از بازي بسيار خوبي برخوردار خواهد بود.

17.e5 Rfd8

ادامه زير هم شايسته بررسي بود: 17...Bxb5 18.exd6 cxd6 19.axb5 a4 20.Nd2 d5 اما در اين پوزيسيون هم سفيد مي تواند همچنان براي كسب برتري بجنگد: 21.e4 Rfb8 22.exd5 Nxd5 23.Rg5 با وضعيتي مبهم.

18.exd6 cxd6 19.Bxc6 Nxc6 20.Nd2 d5 21.Nb3 c4 22.Nd4 Nb4 23.Nb5 g6 24.Rg4 Rdc8 25.e4 h5 26.Rf4 dxe4 27.Rxe4 Rc5 28.f4 Ra6 29.Rd8+ Kg7 30.Rd7 Rd5

تا اين جاي بازي چيز خاصي براي گفتن وجودندارد اما ماجرا تازه از اين جا شروع مي شود!

31.Rc7

پس از ادامه 31.Rxd5 Nxd5 32.Rxc4 Rf6 سياه پياده خويش را پس خواهد گرفت.

31...Na2+ 32.Kb1 Nb4دياگرام

نوبت سفيد

اكنون وضعيت تقريبا متعادل است اما اناند مي كوشد تا براي برد بجنگد و در ادامه همه چيز براي سفيد فرو مي ريزد.

33.Nd4 Rf6 34.Rxc4 Rg5!

اكنون سياه در ازاي يك پياده به يك بازي متقابل بسيار قدرتمند دست يافته است.

35.b3 Rg4 36.Ne2?

اين كه چگونه بازيكني در كلاس اناند كه عنوان قهرماني جهان را يدك مي كشد چگونه چنين حركت ضعيفي را انجام مي دهد براي من قابل درك نيست. چرا سفيد بايد اسب خويش را به چنين وضعيت غير فعالي عقب بكشد؟ اگر سفيد مايل به عقب نشاندن اسب بود قطعا خانه f3 بهترين گزينه ممكن خواهد بود. به عنوان مثال:

36.Nf3 Nd5 37.Rc5 Rgxf4 38.Rxf4 Rxf4 39.Rxd5 Rxf3 40.Rxa5 Rh3 41.b4 Rxh2 42.b5

و قطعا اكنون وضعيت سفيد از انچه در بازي اصلي روي مي دهد بسيار اميدوار كننده تر است.

36...Rh4 37.Rc5 Rxh2 38.Rxa5 h4

هر سه نتيجه ممكن براي اين بازي بغرنج محتمل است!

39.Rg5?!

تلاش براي تحقق يك ايده اشتباه. رخ سفيد قطعا مي بايست راهي ديگر براي بازگشت به بازي پيدا مي كرد:

39.Rb5!? h3 (39...Nc6 40.Rd5! h3 41.Rd3) 40.Rbxb4 Rh1+ 41.Kb2 Rg1! (41...h2? 42.Ng3 Rg1 43.Re2!) 42.Nxg1 h2 43.Nf3 h1Qدياگرام

دياگرام تفسير

و با وجود به ثمر نشستن پياده سياه باز هم مجبور است تا براي كسب تساوي بجنگد.

39...Rf2 40.Rxb4 Rxe2

نوبت سفيد

41.f5?

و حالا اين حركت براي سفيد قطعا بازنده است. اما در واقع من نتوانستم راه نجاتي براي سفيد بيابم! به عنوان مثال حركت

منطقي 41.Re5 پس از ادامه احتمالي زير به برد سياه منتهي خواهد شد:

41.Re5 Rxe5 42.fxe5 Rf1+ 43.Kb2 g5 44.Rg4 Kg6 45.Rg2 h3 46.Rh2 g4 47.a5 Kf5 48.a6 g3 49.Rxh3 g2 50.a7 g1Q 51.a8Q Rb1+ 52.Kc3 Qc5+ 53.Kd2 Qb4+ 54.c3 (54.Rc3 Qf4+ 55.Re3 Qf2+ 56.Kd3 (56.Re2? Qd4#) 56...Rd1+ 57.Kc4 Qxe3 -+) 54...Qf4+ 55.Re3 Qf2+ 56.Kd3 Rd1+ 57.Kc4 Qxe3

و سياه قطعا برنده است.

41...h3 42.Rh4 h2 43.Kb2 Rc6 44.fxg6 fxg6 45.Ka3 Rcxc2

وضعيت سفيد نوميدكننده است چرا كه نمي تواند مانع از نفوذ رخ سياه با 46...Re1 شود.

46.Rg3 Ra2+ 47.Kb4دياگرام

نوبت سياه

47...Re4+! 48.Rxe4 h1Q

با ورود وزير به عرصه كارزر كار سفيد تمام است!

49.Reg4 Qb7+ 50.Ka5 Qd5+ 51.Kb4 Qd6+ 52.Kb5 Qb8+ 53.Ka5 Rf2 54.Rxg6+

تنها اميد سفيد تعويض يك جفت از رخ ها و رسيدن به يك پوزيسيون مرده رخ و پياده در برابر وزير است. اما...

54...Kf7 55.Rg7+ Ke6 56.R7g6+ Kd5 57.R6g5+ Kd4 58.b4

ادامه 58.R5g4+ Rf4 59.Rxf4+ Qxf4 هم راه به جايي نخواهد برد چرا كه رخ ديگر سفيد خانه امني براي پناه گرفتن در ان ندارد.

58...Rf4 59.Rg1 Rf3 60.Rc5 Qa8+ 61.Kb5 Rf6 62.Rd1+ Ke3 63.a5 Qe8+ 64.Kc4 Qa4 65.Rd3+ Ke2 66.Re5+ Kf1 67.Red5 Qc2+ 68.Rc3 Rf4+ 69.Rd4 Qa2+ 70.Kc5 Rf5+ 71.Kb6 Qe6+ 72.Kb7 Rb5+ 73.Kc7 Qe7+ 74.Kc6 Qb7+ 75.Kd6 Rh5دياگرام

پوزيسيون پاياني

سفيد تسليم شد.

ترجمه و تنظيم : دكتر مهدي رضاييان

در هر كجاي ايران كه هستيد اگر مايل به خريد DVD جديد شركت ChessBase در مورد زندگي حرفه اي اناند با نام

Anand : My Career I & II هستيد با ما به ادرس shatranj4u@gmail.com مكاتبه نماييد.